GenelYazarlardanYazılar

Vahyi Mânâya İndirgemek

“Onu (Kur’ân’ı, kavrayıp belletmek için) aceleye kapılıp dilini onunla hareket ettirip-durma. Şüphesiz, onu toplamak ve onu (sana) okutmak bize âit (bir iş)tir.. Şu hâlde, Biz onu okuduğumuz zaman, sen de okunuşunu izle. Sonra muhakkak onu açıklamak Bize âit (bir iş)tir” (Kıyâmet 16-19).

Tek “hak din” İslâm’dır. İslâm, târihin çeşitli zamanlarında, peygamber gönderilen toplumlar tarafından farklı isimlerle anılmış olsa da, peygamberler tek bir dînin tebliğini yapmışlardır ki, o dînin adı İslâm’dır. İslâm, Allah’ın kâinâtı yönettiği sistemin adıdır. Dünyâ-dışı kâinatta her-şey Allah’ın istediği gibi yâni İslâm’a göre olur. Çünkü kâinatta -insan hâriç- her-şey İslâm’a yâni sünnetullaha uyar. Kâinatta sâdece insanlar; aralarındaki sosyâl, kültürel, ekonomik ve en önemlisi de siyâsî alanlarda İslâm’a uymazlar. Zîrâ İslâm, adâlet ve tevhid-merkezli bir din olduğundan dolayı hiç-bir yolsuzluğa izin vermez ve sıkı bir kontrôl uygular. İşte bu sıkı kontrôl, nefsini ve çıkarını “din” yapmış olanlar yada İslâm’ın sıkı kontrôlünden bunalıp da özgürleşmek isteyenler tarafından sürekli olarak tahrif edilmek istenmiş, bu uğurda İslâm’ı, vahyi, kitabı ve “peygamber örneklikleri”ni aşırı yoruma tâbi tutarak, bâtıl arzulara uymak ve uyarlamak için saptırmışlardır. Zâten İslâm’ın “imtihan” dediği şey, işte bu tür şeytânî ayartmalara kanmamak ve kanmış olanların kurduğu sistemleri yıkıp, yerine hak-hakîkat ve adâlet-eşitlik yâni tevhid-merkezli İslâm’ı yerleştirmek; küfür, şirk ve zulümden arındırılmış olan tevhid dînini hâkim kılma gayreti ve mücâdelesidir. Peygamberler hep bunun için gönderilmişlerdir.

İşte, hak din olan İslâm’ın bu kontrôlünden kurtulmak isteyenlerin en çok yaptığı şey, İslâm’ın vahyini, aşırı zorlama yorumlarla anlamından saptırmak, anlamsızlaştırmak, nefse, çıkara ve mevcut seküler sistemlere uyarlamaktır ki, bu, şeytanın isteği, telkini ve emri doğrultusunda yapılan yorumlara göre olmuştur-olmaktadır. Vahiy tüm zamanlarda özünden saptırılmak istenmiştir ve de bunu yapmak isteyenler zaman-zaman başarılı da olmuşlardır. Zâten bu saptırmalarla yozlaşıp bozulan dînî düşüncenin yeniden düzeltilmesi için Allah peyderpey peygamberler göndermiş ve dînî düşünceyi (yâni dîni) düzeltip yoluna koymuştur. En sonunda da Peygamberimiz Hz. Muhammed’e gönderdiği mücmel kitabı vahyederek dînini tamamlamış ve kıyâmete kadar geçerli olacak olan Dîn’i ve Kitab’ı ortaya konmuştur. Bu Kitap hem kağıtlarda hem de zihinlerde kayıt altına da alındığından dolayı tahrif edilememiştir. Zîrâ tüm Dünyâ’daki Kur’ân metinleri ve kitapları tıpa-tıp aynıdır.

Peki tüm Dünyâ’da harfi-harfine aynı olan ve hattâ hafızlar tarafından da noktası-virgülüne kadar ezberlenmiş olan Kur’ân, ona düşman olanlar tarafından nasıl tahrif edilecek ve arzulara uygun hâle getirilebilecektir?. Böyle bir şey mümkün müdür?. Çünkü Kur’ân’ın içinden bir harf dâhi alınsa hemen belli oluyor. Yine, içine ilâve bir “nokta” konulsa bile o nokta sırıtıyor ve hemen belli oluyor. Zîrâ Kur’ân “korunmuş” bir Kitap’tır. İşte Kur’ân metin olarak tahrife uygun olmadığı için değiştirilemeyince, çâre olarak, tüm târih boyunca ama özellikle de modern zamanlarda “aşırı yorum” imdâda yetişmiştir. Artık önüne gelen, Kur’ân’ı, yine Kur’ân’ın kendisinden yâni lâfzından-metninden kopuk bir şekilde aşırı yorumlamaya tâbi tutmaktadır ki, aşırı yorumu eleştirenler bile bunu yapıyor. Apaçık olan Kur’ân âyetlerini aşırı yoruma tâbi tutunca, yeni yorumlarla varılan sonuçlar, Kur’ân’ın apaçık metnine ve sözlerine bile aykırı olmuştur ve olmaktadır. Fakat insanlar arzularının kontrôlüne girdiklerinden ve bu nedenle de vahye teslim olamamalarından dolayı bunu görememekte yada görmek istememektedirler. Bu yüzden de bâtıl teorilere kolayca kapılmakta ve bu teorileri ısrarla savunmaya devâm edebilmektedirler.

Bu uğurda bir-çok alanda sonsuz yorumlar yapılmıştır ama biz bu yazıda, Kur’ân’ın yâni vahyin, Peygamberimiz’e ve diğer peygamberlere “sâdece mânâ ile mi yoksa lafız ve mânâsıyla birlikte” mi geldiği konusunu işleyeceğiz.

Son 200 yıldır insanları madden ve mânen aşırı baskı ve kuşatma altına alan modernite, bu kuşatmanın sonunda kişilerin beyinlerini ve kâlplerini dumura uğratmıştır. Moderniteye meftûn olanlar ve modernite tarafından savrulanlar, İslâm’ı moderniteye uygun olarak aşırı bir şekilde yorumlamakta ve savunmaktadırlar. Bu savunucular arasında, eskinin “mücâhit” müslümanları(!) bile vardır. Üstelik, bu müslümanlar arasında “Kur’ân âlimi” diye bilinenleri de bulunuyor. İşte mevcut modern baskının ve ağır kuşatmanın karşısında komplekse kapılanlar ve eziklik hissedenler, bu kompleksten ve eziklikten kurtulmak için, Kur’ân’ı moderniteye uydurmanın yoluna düşmüşler ve bu uğurda olmadık sapıklıkları gündem etmişlerdir. Kur’ân’ı târihe hapsetmeler, modernizme uydurmalar, konjonktüre ve modern bilime göre yorumlamalar hep, “Kur’ân’ı teslîmiyetsiz okumaların” ve “bâtıl karşısında dik duramayışın” bir sonucudur. Niceleri bu yolda dökülmüş ve hattâ haysiyetini ve şerefini kaybetmiştir.

İşte bu saptırmalardan ve tahriflerden biri de, vahyin peygamberlere ve Peygamberimiz’e “sâdece mânâsı ile geldiği, lafzının ise Peygamber’in kendi derlemesi ve yorumlaması olduğu” sapık söylemidir. Hemen söyleyelim ki bu, derin bir sapma ve ağır bir küfürdür. Bu bâtıl düşünceye göre, Allah, Peygamber’e vahyi, “o’nun kâlbini genişletecek şekilde”, sâdece mânâsıyla göndermiştir. Hattâ bâzıları zıvanadan çıkarak, “Allah’ın gönderdiği bir şey yoktur, Peygamber derinlikli ve yoğun bir hâldeyken ‘vahyi alır’ duruma gelmiştir” diyenler de vardır. Diyorlar ki; “Peygamber de içine doğan bu mânâyı derleyerek ve yorumlayarak kelimelere dökmüş ve halka tebliğ etmiştir”. Dolayısı ile şu sonuca varıyorlar: “Kur’ân, Peygamber’in içine doğan mânâları kelimelere dökmesi şeklindedir ki, bu derlemede bir-çok yanlışlar ve çelişkiler de olabilir ve vardır da. Peygamberin o günkü psikolojik hâli bu derlemeyi ve yorumu farklılaştırıp çelişkili hâle getirebilmiştir”. Yâni -hâşâ- Peygamber’in yorumladığı ve derlediği vahiy, o’nun, vahyin geldiği yada açıldığı günkü psikolojisine göre belirlenmiştir. Sâkin bir gününde ise, içindeki mânâyı yumuşak ve hoşgörülü olarak yorumlamış ve barıştan, affetmekten ve cennetten bahsetmiş, fakat öfkeli bir gününde ise, savaşmaktan, öldürmekten ve cehennemden bahsetmiştir. -Hâşâ- Peygamber’i dengesiz bir insan konumuna getirmişlerdir böylece. Yâni din ve halk, onun insafına bırakılmıştır bu mantığa ve düşünceye göre. Bu düşüncenin sonunda söyleyecekleri şey şu olacaktır: “O hâlde, vahiy târihseldir ve târihsel olduğu için sâdece ahlâkî ilkelerinden sorumlu oluruz, onun dışındaki âyetler ise târihte kaldığından dolayı bize hitâp etmemektedir. Buna göre biz de artık bu ahlâkî ilkeleri temel alarak günümüze göre yorumlamalar ve derlemeler yapabiliriz ve hattâ yeni hükümler de koyabiliriz, Kur’ân’ı metin olarak değilse bile tefsir ve anlayış olarak ‘çağa uygun’ hâle getirebiliriz”. Bu düşünce “Kur’ân’ı ahlâkiliğe hapsetmek” demektir ki, Kur’ân bütünselliğinden bakıldığında Kur’ân’ın salt ahlâkî bir metin ve İslâm’ın da salt ahlâkî bir din olmadığı görülür.

Vahyi yâni Allah’ın emirlerini-nehiylerini aşırı yoruma tâbi tutmak şeytan ile başlamıştır ve şeytan, Allah’ın apaçık “secde et” emrine karşı hemen karşı çıkıp; “ben ondan üstünüm, çünkü beni ateşten, o’nu ise topraktan yarattın” gibi absürd bir yorum yapmıştır. Absürd bir yorumdur, zîrâ ateşin topraktan üstün olduğuna dâir bir delil yoktur. Şeytanı “şeytan” yapan ve onu bulunduğu mevkîden indiren, nihâyetinde de onu ebedi bir lânete uğratan şeyin sebebi budur. Şeytan bu kovulmanın sonucunda Allah’â; “kullarını olmadık kuruntulara düşüreceğim” diye söz vererek insana düşman olmuş ve insanı saptırmayı şiâr edinmiştir. Bu konuda -Allah’ın sâlih kulları hâriç- başarılı olduğu gün gibi ortadadır. Zîrâ şeytanın başlattığı bu yolda niceleri yoldan çıkarak sapmış ve ebedî cehennemi hak etmiştir.

Vahyi aşırı yorumlamaya tâbi tutma tüm peygamberler sonrası zamanlarda yapılmış ve bu yorumlamalar; dünyevîlik lehine, madde lehine, arzular lehine, sanılar lehine, ve mevcut sistem ve konjonktür lehine olmuştur. Ahlâk, hak, hakîkat, adâlet, eşitlik ve tevhid lehine olmamıştır hiç-bir zaman. Çünkü zâten Kur’ân apaçıklığı aşırı yoruma gerek bırakmamaktadır. Aşırı yorumlama peşinde olanlar hep, “iyi bir şey yapıyorum” zannına kapılmıştır ve bundan dolayı da çoğu gittiği bâtıl yoldan dön(e)memiştir.

Târih boyunca mistisizm, bâtınîlik, düâlizm, çok tanrıcılık, putperestlik, gök-tanrı inancı, tabiata tapmak, kişilere tapmak merkezli olan bu yorumlamalar, İslâm ile birlikte bâtınîlik, mistisizm ve genel isimlendirmeyle “tasavvuf” ile yapılmış ve söylenen şey genel anlamda, “burada söylenmek istenen şey, lafzın dediği değil, mânânın dediği şekilde şu-şu şekildedir” tarzında olmuştur. Oysa yapılan yorumlar vahyin apaçık söylemine açıkça aykırıdır ki, bu yorumlar zâten peygamberlerin sözlerine ve örnek yaşamlarına da aykırılık içermektedir. Tabi aşırı yorumcular, Peygamber’in sözlerini de tahrif etmiş yada o’nun adına “hadis” adı altında sonsuz sözler uydurmuşlardır. Tabi bizzat Peygamber de din hakkında konuşmuş ve vahyi tebliği ederken yorumlarda bulunmuştur. Bu konuşmaları içeren “sahih hadisler de vardır. Peygamber’e isnât edilen uydurmaların ilhâmını şeytan verirken, bu sözleri söylemek için alanı açanlar da küresel tâğutlar ve onların yerel taşeronları olmuştur ve bu bugün de aynen devâm etmektedir.

Târih boyunca aşırı yorumlarla yapılan vahyin tahrifi, İslâm’ın hâkim bir din ve sistem, İslâm devletinin ise cihangir bir devlet olma özelliğinin zayıfladığı yada bu özelliğini yitirdiği zamanlarda yapılmıştır. İslâm târihinde tüm fitneler ve ifsâd, İslâm’ın (daha doğrusu müslümanların) hâkimiyetini yitirdiği ve bâtılın hâkim olduğu zamanlarda meydana çıkmıştır.

İşte son 200 yıldır modernite karşısında hâkimiyetini yitiren ve komplekse kapılıp “ezik” hâle gelen vahyin mensupları, dîni yâni hakkı-hakîkati, adâleti ve eşitliği ikinci plâna atarak, moderniteyi “din” edinmişler ve bunun sonucunda, değiştirilemeyecek olan vahyin metnini ve Peygamber’in “güzel örnekliği”ni de, “vicdanları rahatsız ettiğinden dolayı” aşırı yoruma boğarak tahrif etmeye ve unutturmaya çalışmaktadırlar. Bu uğurda yapmak istedikleri şey; vahyin yâni Kur’ân’ın o kendine has özelliğini, değiştirilemezliğini, “tüm zamanların ve mekânların kitabı” olduğunu, hak ve hakîkatin biricik kaynağı olduğu gerçeğini baltalamak, gayr-i İslâmî düzenlerin tek düşmanı olan vahyin-Kur’ân’ın yapısını bozarak, insanların zihinlerindeki vahiy anlayışını yıkmak ve değiştirmektir. Bu uğurda ilk yapılması gereken şey ise, vahyin pratikliğini yâni “Peygamber’in güzel örnekliğini” göz-ardı ederek ve güyâ önemsizleştirip gündem-dışı ederek târihselleştirmek yâni o örnekliği târihe hapsetmek, (ki bunda başarılı olmuşlardır) ondan sonra da vahyin yapısını bozmaktır. Tabi bundan sonra da bozulan vahyi, nefislerine, çıkarlarına ve arzularına göre yeniden ama tam da şeytana, tâğutlara, moderniteye, çağa, maddeye, Dünyâ’ya uygun olarak yorumlamaktır. Böylece ortaya yeni bir “din” çıkacaktır ki bu din elbette “insanın kafa ve beden konforunu bozmayacak” bir din olacaktır.

Şu çok açıktır ki, İslâm ile modern telâkki birbiriyle aslâ uyuşmaz. Fakat modernite günümüzde tüm Dünyâ’da hâkim durumdadır ve tüm Dünyâ’yı ağır bir baskı ve kuşatma altına almıştır. İşte gerek bu kuşatmanın ağır etkisiyle gerekse de modernitenin nefse tam uygunluğu ve bunun birilerinin çok hoşuna gitmesi nedeniyle, modernitenin tek yada en güçlü karşıtı olan İslâm’ı ve onun ana-kaynağı olan Kur’ân’ı tahrif etmek modernler için elzem olmaktadır.

1.400 yıl boyunca âlimler vahyin “hem mânâ hem de lafız olarak” Peygamberimiz’e vahyedildiğini kabûl etmişler ve söylemişlerdir. Bu hususta müslümanlar arasında en küçük bir ihtilâf yoktur. Fakat “modern müslümanlar” arasında vardır. Târih boyunca müslümanlar ve sözde müslümanlar vahyin nasıl gediği konusunda ve Allah’ın ve melek Cebrâil’in, Peygamberimiz’le nasıl iletişim kurduğu konusunda farklı görüşler ortaya koymuşlardır. Bu görüşler iki ana başlık altında şu şekildedir:

1-Cebrâil, vahyi yâni Kur’ân’ı doğrudan Allah’tan, hem mânâ hem de lafzıyla birlikte almış ve Peygamberimiz’e de hem mânâ hem de lafzıyla birlikte iletmiştir.

2-Cebrâil, vahyi Peygamberimiz’e “sâdece mânâ olarak” iletmiştir ve Peygamberimiz de bu mânâyı yorumlayarak ve derleyerek lafza ve sonra da metne dökmüştür.

Tabî ki doğru olan birinci yorumdur. İkinci yoruma “kelâm-ı nefsi” denir ki bu; “Allah’ın kelâm sıfatının harf ve ses içerisine sokulmadan yâni kelâm-ı lafzî hâlini almadan önceki hâli” demektir. Bu konuda yapılmış diğer yorumlar ise bu iki ana yorumun yorumlarıdır. Meselâ şöyle derler: “Cebrâil denen şey de zâten, Allah’ın, Peygamber’in gönlünde açtığı bir ilham merkezidir ve bu merkez mânâlarla dolunca, otomatikman Peygamber’in ‘kâlbinden zihnine doğru’ vahiy gelmeye başlamasıdır”. Diğer yorumlar da benzer yorumlardır ki bunların sonu gelmez.

Vahyin sâdece mânâ ile geldiğini, lafızla gelemeyeceğini, çünkü “vahyeden Allah ile vahyi alan Peygamber arasında ontolojik bakımdan tek bir benzerlik dâhi bulunmaz” denir. Vahiy mânâ ve lafız olarak birlikte verildiğinde, lafzın ille de dışarıdan duyulacak şekilde sesli bir şekilde gelmesi gerekmez. Nitekim rûyâlarımızda bize konuşulduğunda, yanımızda olanlar o sesi duymazlar. Lafzı duymamaları, rûyâda bir konuşmanın olmadığı anlamına gelmez. Üstelik o konuşma, anlamı ve mânâsı olan bir konuşmadır.

Modern zamanlarda bu düşüncenin bayraktarlığını yapan en ünlü kişi, Pakistan’lı yazar Fazlur Rahman olmuştur. Türkiye’de ise bu düşünce en çok, Fazlur Rahman’ın çıraklığını yapan Ankara İlâhiyat’ın medyatik hocaları tarafından dile getirilmektedir. Ankara İlâhiyatın (Ankara Okulu) tezgâhından geçmiş olan medyatik ilâhiyatçıların, vahyin bütünlüğü merkezinde, “onun bir hayat rehberi, sosyâl, kültürel, ekonomik ve siyâsi bir kılavuz olduğuna îman edip kabûl etmek” noktasında büyük sorunları vardır. Belki de bunun nedeni, Ankara Okulu’nun “lâikliğin bayraktarlığını yapması için kurulmuş ve temelinin bu bilinçle atılmış olmasından” dolayıdır. Bâtıl sistemin merkezine yakın olmak her zaman “sorun” olmuştur.

Fazlur Rahman: “Kur’ân hem tamâmıyla Allah Kelâmı’dır, hem de olağan anlamda tamâmıyla Hz. Muhammed’in kelâmıdır” der. Hattâ Fazlur Rahman, vahyi getirenin melek Cebrâil olmadığını söyler ve Hz. Peygamber’e vahiy getirenin melek olmadığını güyâ ispatlamak amacıyla: “Dediler ki: Bu elçiye ne oluyor ki, yemek yemekte ve pazarlarda dolaşmaktadır?. Ona, kendisiyle birlikte uyarıcı olacak bir melek indirilmesi gerekmez miydi?” (Furkân 7) âyetini sözde delil olarak getirir.

Yine; “Hz. Muhammed kendini -şuurlu olmasa da- peygamber olmak için hazırladı. Çünkü doğuştan onda insanların karşılaştıkları ahlâkî çöküntülere karşı yüksek bir duyarlılık vardı” der. Oysa Kur’ân’da açıkça şöyle denir:

“Kitabın sana ulaştırılacağını umûd etmezdin; (bu,) Rabbinden ancak bir rahmettir. Öyleyse sakın kâfirlere arka olma!” (Kasas 86).

Abdulkadir Yılan, Fazlur Rahman’ın, vahyi “dışsal” değil “içsel” kabûl etmesinden şu şekilde söz eder:

“Fazlur Rahman’a göre bütün vahyî tecrübeler temelde rûhîdir. Peygamber’in ‘beni’, bütün hazır bulunuşluğuyla genişler ve hakîkati içsel olarak alır. Bu alış ne kendisinin ne de vahiy temsilcisinin fiziksel bir gidiş-gelişi değildir. Ancak fiziksel bir gidiş-geliş olmasa da ‘hakîkat’ Peygamber’in öznel hislerinin ötesinde aşkın bir kaynağa âittir. Böylelikle Peygamber, ilâhi âlem ile kâlbî bir bağlantı kurmuş ve ‘Emrin Rûhu’nun kendisinde oluşturduğu idrâk ile küllî ahlâkî buyrukları anlamış olur”.

İyi de bu niye oluyor yada niye her-an olmuyordu?. Niçin bir “fetret dönemi” oldu da vahiy bir süreliğine kesildi?. Eğer vahiy, Peygamber’in içinde oluşuveren bir şey yada kurduğu bir bağlantı ise, Peygamberimiz hayâtı boyunca içinden çıkamadığı konularda neyi bekledi?. “İçindeki ses” ona tam da çok ihtiyaç olduğunda fısıldamamaya mı başladı?. Zâten Mekke’nin müşrikleri de böyle demiyor muydu: “Cini onu yalnız bıraktı”. Çünkü vahiy zaman-zaman kesiliyordu ve tam da bir sorunun sorulduğu anda yada bir sorunun çıktığı anda gelmeyebiliyordu “imtihan” nedeniyle. Abdulkadir Yılan da bunu eleştirerek şöyle der:

“Fazlur Rahman, rûhun, Peygamber’in kâlbinde oluşan ve ihtiyaç olduğu zaman vahiy şekline dönüşen bir ‘meleke’ olarak yorumlanabileceğini söylemiştir. Ancak ‘Fetret-i vahiy’ sürecindeki Peygamber’in hâlet-i rûhiyesini, İfk Hadisesi sonrası Peygamber’in vahyi beklemesini ve Peygamber’in hatâlarından dolayı vahiy yoluyla uyarılmasını bu durumda nasıl açıklarız?”.

Bu düşünceye göre Kur’ân, “Allah’ın kitabı” değil de “Muhammed’in kitabı” oluyor ki, bunu söyleyenler zımnen şunu demiş oluyorlar: “Hz. Muhammed de bir insan olduğu için hatâ yapması çok muhtemeldir ve de bir-çok hâtâ yapmıştır, o hâlde bu hatâları kabûl etmek ve hayâtımızı bu hatâlara göre şekillendirmek doğru değildir. Artık vahyin temel ilkelerine uyduktan sonra göre biz de yeni derlemeler ve yorumlar yapabiliriz. Çünkü ne de olsa Peygamber de, kâlbinde oluşan mânâları lafza ve dile dökmüştür. Vahyin, kişinin kâlbinde mânâlanması ve dilinde lafza dönmesi konusunda Fazlur Rahman’ın görüşü özetle şu şekildedir:

“Hz. Peygamber’le Kur’ân arasındaki ilişki hârici ve mekanik olmayıp ‘kâlp ile anlam ilişkisi’dir. Bu; ‘vahyin anlam olarak Peygamber’in kâlbine indiği, onun dili ve kelimeleriyle ifâdeye döküldüğü’ anlamına gelir. Allah, Rûh’ûl Emin’i yâni Cebrâil’i Peygamber’e gönderip, onda bir ‘meleke’ oluşturmuştur. Bu, Peygamber’in bilincini, zihnini, kâlbini, iç-benini genişletti. Böylelikle Peygamber, ilâhi âlem ile kâlbî bir bağlantı kurmuş ve Emrin Rûhu’nun kendisinde oluşturduğu idrâk ile küllî ahlâkî buyrukları anlamış oldu”.

Böyle olduğunda peygamberlik bir mesleğe döner. Yeteneği olan herkes, kâlbini mânâ üretimine hazır hâle getirir ve kâlbindeki mânâyı lafızlara yâni âyetlere dökebilir ki, zâten bu bâtıl ve sapık düşünceyi savunanlar bunu söylemektedir ve bu, tam da liberâl modernitenin istediği şeydir. Bu, “modern bâtınîlik”tir. Zâten “klâsik bâtınîlik” denilen melânet de, vahyin mânâya indirgenmesi nedeniyle ortaya çıkmıştır. Bizim tasavvufçular da, “tecelli” adı altında, aldıkları vahiyleri “zevk” ile topluma sunarlar ve peygamberlik taslarlar.

Adam sormaz mı?. Peygamber bunun için niye kırk yaşını bekledi ki?. Zâten o “el emin” olan biriydi. Kâlbi her zaman mânâları üretirdi ve bu mânâları da istediği zaman lafza ve dile dökebilirdi.

Peki “hadis” denen sözleri de nûr ile aydınlanmış kâlbinden derledikleri midir?. Çünkü gelenekçiler ve hadisçiler böyle söylüyorlar?. Hadisler niçin o kâlbî açılımın derlemeleri olmasın ki?. Böyle olunca hadisleri de “mutlak bağlayıcı” kabûl etmemek için bir nedenimiz kalmaz çünkü.

Niyazi Beki, “vahyi mânâya indirgemek” konusunda eleştirilerini şu şekilde sıralar:

“Hâkka Sûresi’nde: ‘Hiç şüphesiz o (Kur’ân), şerefli bir elçinin kesin sözüdür. O, bir şâirin sözü değildir. Ne kadar az inanıyorsunuz?’ (Hâkka 40-41) ifâdesine yer verilmesi, âyetin Hz. Muhammed’den (a.s.m.) bahsettiğinin bir delîlidir. Yâni insan sözü değildir. ‘Ve gerçekten sana daha önceden hikâyelerini anlattığımız elçilere, anlatmadığımız elçilere (vahyettik). Allah, Mûsâ ile de konuştu’ (Nîsâ 164). (Bu âyet, Allah’ın, peygamberlerle konuştuğunun yâni lafzıyla ve mânâsıyla vahiy gönderdiğinin delilidir H.G.).

 Kur’ân’da Hz. Peygamber’e (a.s.m.) hitâben ‘de ki’ anlamına gelen ‘kul’ kelimesi 300’den fazla kullanılmıştır. Bu ifâdede dışarıdan bir emir söz-konusudur. Hâlbuki elçiler, kendilerini gönderenlerin söylediklerini farklı bir tarzda ifâde ederler. Meselâ: Biri diğerine, ‘git, filân adama de ki: ‘Allah birdir’ dese, elçi olan kimse, vardığı yerde herhâlde aynı cümleyi tekrarlamaz; aksine eğer gönderen kimseyi de işe katarsa, ‘beni gönderen kimse, Allah’ın bir olduğunu size söylememi istedi’ der.

 İbn Muğire’nin, ‘bu Kur’ân, insan sözünden başka bir şey değil’ şeklindeki sözünü hatırlatan Yüce Allah, böyle söylemenin büyük bir suç unsuru teşkil ettiğini ve büyük bir iftirâ olduğunu, bu sebeple de dehşet verici bir cezâyı hak ettiğini ifâde etmek üzere: ‘Ben onu Sakar’a [Cehennem’e] sokacağım’ buyurmuştur. Bu da Kur’ân’ın, Hz. Muhammed dâhil hiç-bir insanın sözü olmadığını ortaya koymaktadır. Bütün bu deliller gösteriyor ki: ‘Gerçekten o (Kur’ân), âlemlerin Rabbinin (bir) indirmesidir. Onu Rûhû’l-emin (Cebrâil) indirdi. Uyarıcılardan olman için, senin kâlbinin üzerine (indirmiştir). Apaçık Arapça bir dille’ (Şuârâ 192-195)”.

“Ona bir melek indirilseydi ya” âyetini, “melekle gelmedi”ye yoruyorlar. Zamânında yahudiler de âyetlerin, nefislerine, çıkarlarına yada statükoya ve konjonktüre uygun olmamasından dolayı Melek Cebrâil’e düşman olmuşlardı. Çünkü vahyi getiren Cebrâil işlerini-dümenlerini bozuyordu. Oysa vahiy mânâya indirildiğinde kutsal kitaplar da peygamberlerin bir yorumu olacaktı ki o zaman da insanlar onu istedikleri gibi yorumlayabilecek yâni tahrif edebileceklerdi. Zâten yahudilerin yaptıkları tahrifler bu yolla olmuştur. Cebrâil’e düşmanlıklarının sebebi, vahyin sağlamlığıdır:

“Her kim Allah’a, meleklerine, elçilerine, Cibril’e ve Mikâil’e düşman ise, artık şüphesiz Allah da kâfirlerin düşmanıdır” (Bakara 98).

Şaban Ali Düzgün, Fazlur Rahman’a özenerek; “Böylece sana emrimizden bir rûh vahyettik” (Şûrâ 52) âyetini, “biz sana emrimizin rûhunu vahyettik” şeklinde değiştirir. Kur’ân’ın; “Onlardan öyleleri vardır ki, dillerini kitaba doğru eğip bükerler, siz onu (bu okur göründüklerini) kitaptan sanasınız diye. Oysa o kitaptan değildir. ‘Bu Allah katındandır’ derler. Oysa o, Allah katından değildir. Kendileri de bildikleri hâlde Allah’a karşı (böyle) yalan söylerler” (Âl-i İmran 78) âyeti bu şekilde tezâhür eder.

Vahiy, Cebrâil’in, Allah’tan alıp -Peygamberimiz arap olduğu için- arapça bir lafızla Peygamberimiz’e bildirdiği ve o’nun da kâlbine kazınan bir hitaptır. Kelâm, onu ilk söyleyenindir; onu tebliğ edenin değil.

Peki Peygamberimiz vahyi nasıl alırdı?. Bu konuda, konuyla ilgili hadisler bize yardımcı olacaktır..

1-Hz. Âişe (r.a.) şöyle buyurmuştur: Hâris bin Hişâm (r.a) Resûlullah (s.a.v) Efendimiz’e: “Yâ Resûlullah, sana vahiy nasıl gelir?” diye sordu. Resûlullah Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurdular: “Bâzen bana çıngırak sesi gibi gelir ki bana en ağır geleni de budur. Benden o hâl zâil olur-olmaz (meleğin) bana söylediğini iyice bellemiş olurum. Bâzen Melek bana bir insan olarak temessül eder. Benimle konuşur. Ben de söylediğini iyice bellerim”.

2-Hz. Âişe (r.a) şöyle buyurur: “Resûlullah (s.a.v) Efendimiz’i soğuğu pek şiddetli bir günde kendisine vahiy nâzil olurken görmüştüm. (İşte böylesine soğuk bir günde bile) kendisinden o hâl geçtiği vakit şakaklarından şapır-şapır ter akardı” (Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 2)

3-Ümmü’l-Mü’minîn Âişe (r.a) şöyle buyurmuştur: “Resûlullah (s.a.v) Efendimiz’in ilk vahiy başlangıcı uykuda sâlih (sâdık) rûyâ görmekle olmuştur. Hiç-bir rûyâ görmezdi ki sabah aydınlığı gibi vâzıh ve âşikâr zuhûr etmesin. Ondan sonra kâlbine yalnızlık muhabbeti ilkâ olundu. Artık Hırâ dağındaki mağara içinde halvete çekilip orada ehlinin yanına gelinceye kadar adedi muayyen günlerde ibâdet ederdi. O günler için yanına azık da alırdı. Sonra Hz. Hatîce’nin yanına dönüp bir o kadar zaman için yine azık tedârik ederdi. Nihâyet Resûlullah (s.a.v) Efendimiz’e birgün Ğâr-ı Hırâ’da bulunduğu sırada emr-i Hak (yâni vahiy) geldi. Şöyle ki Ona Melek gelip “Oku!” dedi. O da “Ben okumak bilmem!” cevâbını verdi. Allah Resûlü (s.a.v) Efendimiz hâdisenin devâmını şöyle anlattılar:

“O zaman Melek beni alıp tâkâtim kesilinceye kadar sıkıştırdı. Sonra beni bırakıp yine “Oku!” dedi. Ben de ona “Okumak bilmem!” dedim. Yine beni alıp ikinci defâ tâkâtim kesilinceye kadar sıkıştırdı. Sonra beni bırakıp yine “Oku!” dedi. Ben de “Okumak bilmem!” dedim. Nihâyet beni yine alıp üçüncü defâ sıkıştırdı. Sonra beni bırakıp: “Mahlûkâtı yaratan Rabb-i Celîl’inin ism-i şerifiyle oku!. O Rabb-i Azîm ki insanı bir alâktan yarattı. Her hâlde oku ki senin Rabbin kalemle yazı yazmayı tâlim eden, keremine nihâyet olmayan Allahu Zü’l-Celâl’dir” (Alâk Sûresi) dedi.

4-Câbir bin Abdullah el-Ensârî (r.a) vahyin ilk gelişi ve fetrete girmesiyle alâkalı şöyle demiştir:

“Resûlullâh Efendimiz (s.a.v) fetret-i vahiyden bahsederken söz arasında buyurdular ki: “Ben bir gün yürürken birdenbire gökyüzü tarafından bir ses işittim. Başımı kaldırdım. Bir de baktım ki Hırâ’da bana gelen Melek (yâni Cibrîl aleyhi’s-selâm) semâ ile arz arasında bir kürsî üzerinde oturmuş. Pek ziyâde korktum. (Evime) dönüp: “Beni örtün, beni örtün!” dedim. Bunun üzerine Allâh Teâlâ Hazretleri’nin “Ey örtüye bürünen Resûlüm, kalk da inzâr et!. Rabbinin azâmet ve kibriyâsından bahset. Elbiseni pâk ve mutahhar tut. Putlara ibâdet necâsetini terk etmende dâim ol!” âyetlerini inzâl buyurdu. Artık vahiy kızıştı da ardı-arası kesilmedi” (Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 3).

5-İbn-i Abbâs (r.a); “Sana nâzil olan Kur’ân âyetlerini nazmı ile unutmayayım diye acele edip Cibrîl tilâvetini tamamlamadan hemen lisânını ve dudaklarını kımıldatmaya başlama!” âyet-i kerimesi hakkında şöyle buyurmuştur: “Resûlullah Efendimiz (s.a.v) nâzil olan âyet-i kerimeleri derhal ezberlemek için kendisini meşakkate sokar ve bundan dolayı çok kereler mübârek dudaklarını kımıldatırlardı. Bunun üzerine Allâh Teâlâ Hazretleri O’na: “Sana nâzil olan Kur’ân âyetlerini nazmı ile unutmayayım diye acele edip Cibrîl daha tilâvetini tamamlamadan hemen lisânını ve dudaklarını kımıldatmaya başlama!. Kur’ân’ı sadrında cem etmek (toplamak) ve Sana tilâvet ettirmek Biz’e âittir. Cibrîl’in lisânıyla Kur’ân’ı Sana okuduğumuzda Sen yalnız dinle!. Ondan sonra onu anlatıp belletmek yine Biz’e âittir” âyet-i kerimelerini inzâl eyledi.

İşte bundan sonra Resûlullâh (s.a.v) Efendimiz’e ne zaman Cibrîl (a.s) gelirse sükût buyurup onu dinlerlerdi. Cibrîl (a.s) gidince getirmiş olduğu âyet-i kerimeleri o nasıl tilâvet etmişse Nebiyy-i Muhterem (s.a.v) de öylece tilâvet ederlerdi. (Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 4).

Şu âyetler, vahyin peygamberlere hem lafızlarıyla hem de mânâlarıyla, melek Cebrâil tarafından getirildiğinin delilidir..

“Bunlar, gayb haberlerindendir; bunları sana vahyediyoruz. Onlardan hangisi Meryem’i sorumluluğuna alacak diye kalemleriyle kur’a atarlarken sen yanlarında değildin; çekişirlerken de yanlarında değildin” (Âl-i İmran 44).

“Size Allah’ın hazîneleri yanımdadır demiyorum, gaybı da bilmiyorum ve ben size bir meleğim de demiyorum. Ben, bana vahyedilenden başkasına uymam. De ki: ‘Kör olanla, gören bir olur mu?. Yine de düşünmeyecek misiniz?” (En-âm 50).

“Allah’a karşı yalan uydurup iftira düzenden veyâ kendisine hiç-bir şey vahyolunmamışken ‘bana da vahy geldi’ diyen ve ‘Allah’ın indirdiğinin bir benzerini de ben indireceğim’ diyenden daha zâlim kimdir?. Sen bu zâlimleri, ölümün ‘şiddetli sarsıntıları’ sırasında meleklerin ellerini uzatarak onlara: ‘Canlarınızı (bu kıskıvrak yakalanıştan) çıkarın, bugün Allah’a karşı haksız olanı söylediğiniz ve O’nun âyetlerinden büyüklenerek (yüz çevirmeniz) dolayısıyla alçaltıcı bir azapla karşılık göreceksiniz’ (dediklerinde) bir görsen” (En-âm 93).

“Rabbinden sana vahyedilene uy. O’ndan başka İlah yoktur. Ve müşriklerden yüz çevir” (En-âm 106).

“Onlara bir âyet getirmediğin zaman: ‘Sen onu (inmeyen âyeti) derleyip-toplasana’ derler. De ki: ‘Ben, yalnızca bana Rabbimden vahyolunana uyarım. Bu, Rabbinizden olan basîretlerdir; îman edecek bir topluluk için bir hidâyet ve bir rahmettir” (A’raf 203).

“İçlerinden bir adama: ‘İnsanları uyar ve îman edenlere, muhakkak kendileri için Rableri Katında ‘gerçek bir makam’ olduğunu müjde ver’ diye vahyetmemiz, insanlara şaşırtıcı mı geldi?. İnkâr edenler: ‘Gerçekten bu, açıkça bir büyücüdür’ dediler” Yûnus 2).

“Onlara âyetlerimiz apaçık belgeler olarak okunduğunda, bizimle karşılaşmayı ummayanlar, derler ki: ‘Bundan başka bir Kur’ân getir veya onu değiştir’. De ki: ‘Benim onu kendi nefsimin bir öngörmesi olarak değiştirmem benim için olacak şey değildir. Ben, yalnızca bana vahyolunana uyarım. Eğer Rabbime isyân edersem, gerçekten ben, büyük günün azâbından korkarım” (Yûnus 15).

“Şimdi onların: ‘Ona bir hazîne indirilmeli veyâ onunla birlikte bir melek gelmeli değil miydi?’ demeleri dolayısıyla göğsün daralıp sana vahyolunanlardan bir kısmını terk mi edeceksin?. Sen yalnızca bir uyarıcısın. Allah her-şeye vekildir” (Hûd 12).

“Sana vahyettiğimiz gayb haberlerindendir. Bunları sen ve kavmin bundan önce bilmiyordun. Şu hâlde sabret. Şüphesiz (güzel olan) sonuç takvâ sâhiplerinindir” (Hûd 49).

“Onlar neredeyse, sana vahyettiğimizden başkasını Bize karşı düzüp uydurman için seni fitneye düşüreceklerdi; o zaman seni dost edineceklerdi” (İsrâ 73).

“Ben seni seçmiş bulunuyorum; bundan böyle vahyolunanı dinle” (Tâ-hâ 13).

“Hak olan, biricik hükümdâr olan Allah Yücedir. O’nun vahyi sana gelip-tamamlanmadan evvel, Kur’ân’ı (okumada) acele etme ve de ki: Rabbim, ilmimi arttır” (Tâ-hâ 114).

“De ki: ‘Eğer ben sapacak olsam, artık kendi nefsim aleyhine sapmış olurum; eğer hidâyeti bulacak olsam, bu da Rabbimin bana vahyetmekte olduğu (Kur’ân) sâyesindedir. Şüphesiz O, işitendir, yakın olandır” (Sebe’ 50).

“Kendinden öncekini doğrulayıcı olarak sana Kitap’tan vahyettiğimiz gerçeğin ta kendisidir. Şüphesiz Allah, elbette haber alandır, görendir” (Fâtır 31).

“Bana ancak, yalnızca apaçık bir uyarıcı olduğum vahyolunmaktadır” (Sâd 70).

“Ben ancak sizin benzeriniz olan bir beşerim. Bana yalnızca, sizin İlahınızın bir tek İlah olduğu vahyolunur. Öyleyse O’na yönelin ve O’ndan mağfiret dileyin. Vay hâline o müşriklerin” (Fussilet 6).

“Böylece sana emrimizden bir rûh vahyettik. Sen, kitap nedir, îman nedir bilmiyordun. Ancak Biz onu bir nûr kıldık; onunla kullarımızdan dilediklerimizi hidâyete erdiririz. Şüphesiz sen, dosdoğru olan bir yola yöneltip-iletiyorsun” (Şûrâ 52).

“Ben elçilerden bir türedi değilim, bana ve size ne yapılacağını da bilemiyorum. Ben, yalnızca bana vahyedilmekte olana uyuyorum ve ben, apaçık bir uyarıcıdan başkası değilim” (Ahkâf 9).

Rasyonâlizme göre vahiy, “insanın Tanrı’ya ilişkin arayışının bir sonucu oluşan bilgiler bütünü”dür. Akıl ile din -sözde- uzlaştırılınca, din ortadan kalkar. Akla bire-bir uygun olan bir vahiy varsa, vahye gerek yoktur. Çünkü akıl da bire-bir vahye uygun görülünce, akıldan sâdır olan her-şey de vahiy gibi olur. Varılan yer artık “deizm”dir. Akıl kullanılarak vahyin yorumu yapılabilir ve vahiy anlamlandırılabilir. Fakat vahiy, akıl-üstü bir öğretidir. Aksi-hâlde akıl, “vahiyden üstün” yada “vahiy ile aynı üstünlükte” olsaydı, akıl bir vahiy meydana getirebilirdi. Yâni insanlar, akıllarını kullanarak gerçek bir peygamber olabilirdi ve hak bir din kurabilir ve vahiy-merkezli bir kitaba sâhip olabilirdi.

Allah’ın bizden istediği şey, “gayba îman” ve Dünyâ’da, îmâna taâlluk eden aklın vahiy-merkezli kullanılarak Dünyâ’yı bu minvâlde inşâ etmemizdir. Sorun; bir kesimin hem gaybı hem de Dünyâ’yı “salt îman” ile, diğer kesimin ise “salt akılla” idrâk ve idâre etme düşüncesidir. “Vahye gerek yoktur, akıl en iyi yolu bulur” deniyor. Fakat vahiy her zaman, aklın ortaya koyduğu kötülükleri düzeltmek için gelmiştir.

Allah’ın dînini hayâta hâkim kılmak adına vahiy-merkezli amel ve eylemde olunmadıkça, “temiz” kalmak imkânsızdır. Anlayışı vahiy ile değiştirmek, davranışı da vahiy ile değiştirmeyi gerektirir. İşte peygamberler bunun için gönderilirler.

En doğrusunu sâdece Allah bilir.

 

Etiketler
Daha Fazla

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir