SORU: Bakara 248. ayetinde geçen “ta­but” kelimesine meallerde değişik manalar veril­miştir. Bu konuda M. Esed’in tespiti doğru mudur?

CEVAP: Muhammed Esed, özetle, “sandık” kelimesine “kalp”, “Melekler tarafından taşınması­na” melekler tarafından verilen veya getirilen, Musa ve Harun ailesinden kal anlara da ilahi kay­naklı olan mirasın kalp huzuru olarak melekler eliyle sunulması anlamı vermiştir. Ayete verdiği manada bunu görmemiz mümkündür.

“Ve peygamberleri onlara: “Bakın, meşru hükümranlığın bir işareti olarak size içinde Rabbiniz tarafından bahşedilmiş bir iç huzuru ile Musa ve Harun’un ailesinden geriye kal an, Meleklerce taşı­nan mirasın bulunduğu bir kalp bağışlanacaktır. Eğer gerçekten inanıyorsanız, bunda sizin için bir işaret vardır” dedi.(2/248)

Aynı ayetin diğer meallerdeki anlamı ise şöy­le verilmiştir: “Peygamberleri onlara şunu da söy­lemişti: Haberiniz olsun onun Melikliğinin alâme­ti size o Tabutun gelmesi olacaktır ki onda rabbinizden bir sekme ve Âli Musa ile Âli Harun’un metrukâtından bir bakiyye vardır, onu Melaike ge­tirecektir, elbette bunda size katî bir alâmet var­dır, eğer müminlerseniz”  (Elmalılı Hamdi Yazır)  “Ve onlara peygamberleri dedi ki: “Şüphesiz Tâlut’un hükümdarlığına açık alâmet, size tabutun gelmesidir ki, onda Rabbiniz tarafından bir sekinet vardır ve Musa ile Harun hanedanının metrukâtından bir bakiyye vardır. Onu melekler yükleneceklerdir. Eğer siz müminler iseniz şüphe yok ki, onda sizin için bir delil-i kati vardır.”(Ömer Nasuhi Bilmen) “Peygamberleri onlara: Onun hükümdarlığının alâmeti, Tabut’un size gelmesidir. Meleklerin taşıdığı o Tabut’un içinde Rabbinizden size bir ferahlık ve sükûnet, Musa ve Harun hanedanlarının bıraktıklarından bir kalıntı vardır. Eğer inanmış kimsel er iseniz sizin için bunda şüphesiz bir alâmet vardır, dedi.”(Diyanet Vakfı) “Peygamberleri onlara dedi ki; ‘Talut’un hükümdarlığının belirtisi, size meleklerin taşıdığı bir sandığın gel­mesidir. Bu sandıkta Rabbinizden size yönelik bir huzur ile birlikte Musa ve Harun ailelerinin geri­de bıraktıkları bazı önemli eşyalar vardır. Eğer mümin kimseler iseniz, bu sizin için kesin bir be­lirtidir/delildir.” (Fi Zılal’il-Kur’an)

Ayetin orijinalinde, “tabut, sekinet, bakiye, tereke, âl ve tahmilü” kelimeleri geçmektedir. Bu kelimelerin anlamı lügatlerde şöyle verilmektedir:

Tabut = sandık, Sekinet=sükûna kavuşmak, Bakiye = geride kalan, Tereke=Miras, Âl = aile, Tahmilü= taşımak.

Kelimeleri manası itibariyle ayetteki yerleri­ne koyduğumuz zaman en uygun mananın Mer­hum Seyyid Kutup’un vermiş olduğu mana oldu­ğunu görürüz. Diğerleri de ona yakın olmakla bir­likte o daha açık bir dille maksadı ifade etmiştir. Bu mana ayetin siyak ve sibak ilişkisine ve olayın anlatmak istediği mesaj a daha uygun düşmekte­dir. Merhum Esed’in bu konudaki vermiş olduğu manayı tercih etmiyoruz. Kelimeleri asli manala­rından kaydırmadan olduğu gibi almak ve anlamak maksada daha uygun düşmektedir.