İyilik ve güzellikler üzerine kurgulanan bir hayat başlangıçta olduğu gibi zorlukları olsa da devam eder. Zorlukları olabilir, olmalıdır da. Çünkü güzellik ve iyiliğin karşıtı, yani zıtları olumsuzluklar içerir. Her iki durum da insanın doğasında var. İnsanın yakasını bırakmayan olumsuz hâl ve davranışlar şeytanın yol arkadaşlığı ve birlikteliği.
İnsan kendi tercihini kendisi yapar, iradesiyle ya da iradesizliğiyle.
Albenili olanlar her zaman iyi ve güzel değildir yanılsatıcı bir şeyi var bu dünyanın. Haram olan şeylerin iyi olduğunu kim söyleyebilir? Anlık zevkler ve aldanışlar insanı asıl olandan koparır ve götürür.
Dünya tamahının anlıkları insanın kapılması için yeterli nedenlerdir. İnsanı refaha kavuşturur, saltanat sunar. Bütün bunlar olurken bir gözü karalık kendisini bürür. Hakikat dışında bir başka varlığa kendini kaptırır. Hakikat olmayan bir şeyi hakikat gibi görmeye başlar. Aldatıcı olan hemen her şey görünürde çekicidir. İnsan kapılmayıversin o dünya içinde kaybolur.
İyiliklerin tartısı yoktur. İnsanı kuşatan bir güzellikler bütünüdür.
Müslümanların devletsizliği en büyük sorunları.
İyilik ve güzellikler arttıkça kötülüklere yer kalmaz. Bunları arttırmanın yoluna bakılmalı. Peygamber ahlâklı bir varlık ve süreklilik kötülüklerin azalmasına nedendir. Kişiler İslâm peygamberinin yolunda olduklarını söyleyebilirler. Ona neden böyle olduğunun itirazı olamaz. Ancak kişinin o hâl üzere olduğunu görmek bir arzudur. Ötesi yanıltıcı olur. Onun yaşama üslubu ve biçimini özümsemedikten sonra istenildiği kadar Müslüman görünümlü olsun onu o yol üzerinde olduğu söylenemez. Kişilerin yaşayış biçimleri hangi yol üzere olduklarını göstermeye yeter. Kişi kendisine aynadır, ötesi yanıltıcıdır.
Peygamberlerin sarayları, saltanatları mı olmuş, dünyalık mı yığmışlar? Çoluk çocuklarının geleceklerini garanti altına almak için dünyalık mı biriktirmişler? O zaman birer Müslüman olarak kendimizi tartılara koymak zorundayız. Hemen her yönüyle. Ne kendimizi ne de başkalarını aldatalım. Devlete ve huzura gidecek yol çabası yeter bir nedendir.
